سنسور اکسیژن از نکاتی که از زمان تولید اولین خودرو ها تا زمان حال مورد توجه تولید کنندگان و مصرف کنندگان خودرو میباشد ، میزان مصرف سوخت میباشد . سنسور اکسیژن یا Lambda sensor قطعه ای الکترونیکی است که در تمامی خودرو ها یک یا چند عدد از این قطعه وجود دارد . اولین در دهه 70  میلادی توسط خودرو سازی ولوو به کار گرفته شد پس از مدتی با توجه به تولید آلاینده کمتری که این خودرو ها داشتند استفاده از این فراگیر شد و هم اکنون استفاده از این  از فاکتور هاییست که تولید کنندگان ملزم به رعایت آن هستند .

وظیفه این قطعه در خودرو این است که نسبت میزان سنسور اکسیژن موجود در گاز یا مایع را بسنجد  این نسبت ، نسبت لامبدا نام دارد .

سنسور اکسیژن
سنسور اکسیژن

این در واقع  روی مانیفولد دود نصب میشود . منیفولد قطعه ای در پیشرانه خودرو ها است که وظیفه آن هدایت و خارج کردن دود داغ حاصل از احتراق در موتور به بیرون از خودرو است . نسبت اکسیژن احتراق نیافته موجود در گاز هایی که در نهایت توسط منیفولد از اگزوز خارج میشوند را مورد سنجش قرار میدهد . مقادیر نسبت های اندازه گیری شده توسط این حسگر به سیستم های انژکتوری ارسال میشود .

وجود سنسور اکسیژن به مقدار لازم برای انجام فرایند های خودرو الزامیست و مشکل از جایی آغاز خواهد شد که نسبت اکسیژن کمتر یا بیشتر از حد معمول باشد . در حقیقت میزان اکسیژن محترق نشده ، نشان دهنده میزان سوخت هدر رفته در خودرو است . ملت یدک که تجاوز میزان آن از حدنرمال که معمولا چیزی حدود 14.7 است ، به معنی درست کار نکردن خودرو و در نتیجه افزایش میزان تولید آلاینده توسط آن میباشد ، البته قابل توجه است که این میزان با توجه به شرایط آب و هوایی متغیر است که تشخیص آن توسط کامپیوتر خودرو میباشد که در شرایط و دما های مختلف ، نسبت ها را تغییر خواهد داد .

این یا حسگر نقشی اساسی در تعیین مقدار مصرف سوخت خودرو را دارد و عدم کارکرد بهینه این در نهایت منجر به بد کار کردن خودرو و افزایش مصرف بنزین خواهد شد .

در واقع سنسور اکسیژن به اندازه اکسیژن محترق نشده ولتاژی تولید میکند که در حالت حداقل معادل 0.1 غلظت و در حالت حداکثر غلظت معادل 0.9 ولت است . در نهایت داده های ولتاژی اندازه گیری شده به ECU خودرو ارسال میشود ، ECU همان کامپیوتر مرکزی خودرو است . ECU  توسط این اطلاعات چگونگی وضعیت احتراق سوخت را تحلیل کرده و سپس بهترین شکل ممکن غلظت سوخت در برابر هوا را تعین میکند در نتیجه مصرف سوخت بهینه شده و آلاینده های خروجی از اگزوز به حداقل مقدار ممکن خود میرسند .

در خودرو های پیشرفته تر یک سنسور اکسیژن دیگر هم بعد از کاتالیست خودرو قرار میگیرد کاتالیست خودرو یا کاتالیزور قطعه ای اسفنج گونه از جنس فلزاتی چون رودیم ، پالادیوم و پلاتین به منظور کاهش تولید آلاینده توسط خودرو تشکیل شده . اطلاعات موجود بعد از کاتالیزور خودرو به همراه دیگر به بخش کامپیوتر خودرو ارسال میشود تا کامپیوتر خودرو بتواند با دریافت هر دو گزارش توانایی بالاتری در زمینه کنترل آلودگی داشته باشد .

همچنین در خودرو های با راندمان بالاتر به ازای هر سیلندر ، یک طراحی شده تا خودرو حداکثر بهینگی ممکن را دارا باشد .

بهتر است خودرو قبل از خرابی تعویض شود تا حداکثر توان موتور خودرو حفظ شود. قبول نشدن خودرو در تست آلایندگی ، افزایش مصرف سوخت خودرو و روشن بودن مداوم چراغ چک میتواند از علائم فرا رسیدن زمان تعویض سنسور اکسیژن باشد .